جمعیت
استان تهران به مرکزیت شهر تهران، با وسعتی حدود ۱۳۶۸۸ کیلومتر مربع از شمال به استان مازندران، از جنوب به استان قم، از جنوب غرب به استان مرکزی، از غرب استان البرز و از شرق به استان سمنان محدود است. بر اساس آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن در آبان ماه ۱۳۹۰ جمعیت استان تهران برابر با ۱۲۱۸۳۳۹۱ نفر می‌باشد. مرکز آن و به علاوه پایتخت ایران، شهر تهران است. ری، شهرستان ورامین، شهرستان دماوند، شهرستان فیروزکوه، شمیرانات، و اسلامشهر از دیگر مراکز جمعیتی مهم استان هستند. استان دارای ۱۶ شهرستان، ۲۳ بخش، ۴۴ شهر، ۷۱ دهستان و ۸۳۴ روستا می‌باشد.
مساحت کیلومترمربع: ۱۳۶۹۲
جمعیت (۱۳۹۰): ۱۲۱۸۳۳۹۱
تعداد شهرستان‌ها: ۱۶
تعداد بخش‌ها: ۲۳
تعداد شهر: ۴۴
تعداد دهستان‌ها: ۷۱
تعداد آبادی: ۸۳۴
نقشه
هوا و اقلیم
استان تهران در فصول سرد سال متأثر از سیستم‌های شمالی و شمال غربی و غربی و جنوب غربی است که طی نفوذ خود به فلات ایران، استان تهران را نیز تحت تأثیر خود قرار می‌دهد.
اصولاً زمستان‌ها در سطح این استان سرد و خشک می‌باشد. هم‌جوار بودن با کویر نیز موجب می‌شود تا در تابستان‌ها بادهای گرم و خشک شرقی و جنوب شرقی بر آن تأثیر بگذارد. تابستان‌های این استان درمجموع گرم و خشک و غبارآلود است. بارندگی‌های آن از ماه‌های آبان و آذر آغاز و معمولاً در اواسط اردیبهشت‌ماه نیز پایان می‌یابد. گاهی ا وقات در تابستان‌ها برخورد دو توده هوای گرم و خشک کویری و نسبتاً خنک و مرطوب وارد شده از دریای خزر که توسط بادهای شمالی و شمال شرقی در سطوح فوقانی صورت می‌گیرد، موجب می‌گردد تا ابرهای جوششی بسیار فعال در منطقه پدید آمده و بر اثر ناپایداری شدید محلی تگرگ و رگبار باران شدید ریزش نماید که غالباً با سیلاب‌های مخرب همراه است و این امر عموماً در ماه‌های مرداد و شهریور اتفاق می‌افتد که نظیر آن در سال ۱۳۶۶ در تهران مشاهده گردید که موجب سیل عظیم شمیران شد و خرابی‌های فراوانی نیز به وجود آورد.
استان تهران به علت موقعیت جغرافیایی خود، در فصول مختلف سال تحت تأثیر توده‌های هوا و سیستم‌های هواشناسی مهاجم به این استان در بخش‌های مختلف قرار می‌گیرد.
در نواحی مختلف استان تهران به علت موقعیت ویژه جغرافیایی، آب‌وهوای متفاوتی شکل‌گرفته است. سه عامل جغرافیایی در ساخت کلی اقلیم استان تهران نقش مؤثری دارند:
کویر یا دشت کویر: مناطق خشک مانند دشت قزوین، کویر قم و مناطق خشک استان سمنان که مجاور استان تهران قرار دارند، از عوامل منفی تأثیرگذار بر هوای استان تهران هستند و موجب گرما و خشکی هوا، همراه با گرد و غبار می‌شوند.
رشته کوه‌های البرز: این رشته کوه‌ها موجب تعدیل آب و هوا می‌شود.
بادهای مرطوب و باران زای غربی: این بادها نقش مؤثری در تعدیل گرمای سوزان بخش کویری دارند، ولی تأثیر آن را خنثی نمی‌کنند.
استان تهران را می‌توان به سه بخش اقلیمی زیر تقسیم کرد:
اقلیم ارتفاعات شمالی: بر دامنه جنوبی، بلندی‌های البرز مرکزی در ارتفاع بالای۳۰۰۰ متر قرار گرفته و آب و هوایی مرطوب و نیمه مرطوب و سردسیر با زمستان‌های بسیار سرد و طولانی دارد. بارزترین نقاط این اقلیم، دماوند و توچال است.
اقلیم کوهپایه: این اقلیم در ارتفاع دو تا هزار متری از سطح دریا قرار گرفته و دارای آب و هوایی نیمه مرطوب و سردسیر و زمستان‌هایی به نسبت طولانی است. آب علی، فیروزه کوه ، دماوند، گلندوک، سد امیر کبیر و دره طالقان در این اقلیم قرار دارند.
اقلیم نیمه خشک و خشک : با زمستان‌های کوتاه و تابستان‌های گرم، در ارتفاعات کم‌تر از ۱۰۰۰ متر واقع شده است. هر چه ارتفاع کاهش می‌یابد، خشکی محیط بیشتر می‌شود. ورامین ،شهریار و جنوب شهرستان کرج در این اقلیم قرار گرفته‌اند.
هوای تهران در مناطق کوهستانی دارای آب و هوای معتدل و در دشت، نیمه بیابانی است. تهران در مرز شرایط جوی بری و اقیانوسی قرار گرفته و تمایل آن به موقعیت بری بیشتر از وضعیت اقیانوسی است.
کشاورزی
فعالیت‌های کشاورزی استان تهران از جایگاهی چشمگیر در بافت اقتصادی آن برخوردار است اما در مقایسه با دیگر بخش‌ها سهم ناچیز و اندکی را به خود اختصاص داده است. دلایل عمده محدودیت کشاورزی در استان تهران به ویژگی‌های طبیعی این منطقه مربوط می‌شود. کمی بارش، نزدیکی کویرها و بیابان‌ها، کمبود آب مورد نیاز کشاورزی و تبدیل زمین‌های کشاورزی به مناطق مسکونی و تولیدی- صنعتی، از مهم‌ترین دلایل این رویکرد است.
تهران را از نظرموقعیت طبیعی و کشاورزی می‌توان به دو ناحیه تقسیم بندی کرد :
ناحیه کوهستانی معتدل: این ناحیه در بر گیرنده نواحی شمالی استان مانند بخش‌های فیروزکوه، دماوند، لواسانات، رودبار قصران، طالقان و بخش‌هایی از شمال ساوجبلاغ است که به علت ناهمواری‌های شدید سطح زمین، وضعیت نامساعد جوی و اقلیم سرد، مردم این ناحیه، بیشتر به فعالیت‌های باغ داری و دام داری می‌پردازند و سیب، گوجه‌سبز، گیلاس، زردآلو و هلو از مهم‌ترین محصولات این ناحیه به شمار می‌رود.
دشت‌ها و کوهپایه‌های جنوبی البرز: این ناحیه شامل ورامین، ری، شهریار، رباط کریم، اشتهارد و بخش‌های مرکزی و جنوبی ساوجبلاغ است. به جز نواحی نزدیک شوره زار، بقیه زمین‌های این ناحیه برای کشاورزی مساعد است. محصولات عمده این ناحیه گندم، جو، یونجه، ذرت علوفه‌ای، گوجه فرنگی، خیار، انواع سبزی، سیب زمینی، گیاهان علوفه‌ای، انگور، چغندر قند و پنبه است.
از نواحی مهم کشاورزی استان تهران می‌توان به رودبار قصران در شمال شرقی تهران که اراضی حاصل خیز و باغ‌های فراوان دارد، اشاره کرد. لواسانات در غرب شهرستان دماوند از دیگر نواحی کشاورزی تهران با زمین‌های حاصل خیز است. در شهرستان کرج محصولاتی چون چغندر، میوه و فرآورده‌های دامی تولید می‌شود.
دامداری:
دره‌ها و دامنه‌های البرز با مراتع سرسبز و غنی، از موقعیت مناسبی برای دامداری برخوردار است. در سطح استان، دامداری هم در دشت‌ها و هم در نواحی کوهستانی و کوهپایه‌ای رواج دارد. سهم دامداری در اقتصاد استان ناچیز است.
منابع آب
منابع آب استان تهران را می‌توان به دو دسته منابع آب زیرزمینی و سطحی طبقه بندی کرد. منابع آب زیرزمینی و زیرسطحی از طریق چشمه‌ها، قنات‌ها و چاه‌ها مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. استان تهران تحت پوشش بخش‌هایی از چهار حوزه سفیدرود، ساحلی خزر، دریاچه نمک و کویر مرکزی قرار دارد.
بااین‌حال بیشترین محدوده استان در حوزه دریاچه نمک (۶۹درصد مساحت استان) واقع شده است. .هر یک از این حوزه‌ها دارای خصوصیات خاص خود می‌باشند.
- رودخانه‌های مهم استان:
ارتفاعات البرز در شمال استان شرایط مساعدی را برای بارش و شکل‌گیری رودخانه‌های دائمی و پرآب فراهم نموده است. رودخانه‌های دائمی و فصلی متعددی در استان وجود دارد که برای مشروب شدن دشت و استحصال آن برای کشاورزی، شرب و صنعت مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند. حبله رود، رود شور یا ابهر رود، رود لار، جاجرود، رود طالقان (شاهرود) و رودخانه کرج از مهم‌ترین جریانات سطح الارضی استان به شمار می‌روند.
در این بین این رودخانه یکی از پر آب‌ترین رودخانه‌های استان است که از ضلع جنوبی کوهستان البرز و ۴۰ کیلومتری غرب تهران، از کانون آب‌گیر خرسنگ کوه سرچشمه می‌گیرد. سد بزرگ امیرکبیر بر روی این رودخانه در کنار جادة چالوس، ساخته شده است
| 
